اقتصاد جهانی در بازهی زمانی ۱۸ تا ۲۵ شهریور ۱۴۰۴ (۸ تا ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵) تحت تأثیر سه عامل اصلی قرار دارد: ابهام در سیاستهای پولی و تجاری ایالات متحده و اروپا، نتایج نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تیانجین چین، و نوسانات بازار انرژی به دلیل تغییرات تقاضای جهانی و سیاستهای اوپک پلاس انتظار میرود بازارهای جهانی با احتیاط عمل کنند، اما تعهدات مالی چین در SCO، از جمله ۲ میلیارد یوان کمک بلاعوض و ۱۰ میلیارد یوان وام برای پروژههای زیرساختی، چشمانداز مثبتی برای همکاریهای منطقهای در حوزه انرژی، تجارت و فناوری ایجاد کند. رشد اقتصاد جهانی حدود ۲.۹ درصد پیشبینی میشود، با تمرکز بر چالشهای تجاری، رقابتهای ژئوپلیتیکی و گذار به انرژیهای پایدار، تنشهای تجاری بین غرب و شرق، بهویژه محدودیتهای صادراتی فناوری، میتواند بر زنجیرههای تأمین جهانی تأثیر بگذارد.
ایالات متحده آمریکا
اقتصاد کلان: انتشار دادههای جدید تورم (CPI حدود ۲.۳ درصد) و بازار کار (نرخ بیکاری ۴.۱ درصد) مسیر تصمیمگیری فدرال رزرو در نشست ۱۶-۱۷ سپتامبر را روشنتر میکند. احتمال کاهش ۲۵ تا ۵۰ واحدی نرخ بهره وجود دارد، زیرا فدرال رزرو به دنبال تعادل بین کنترل تورم و حمایت از رشد اقتصادی است. شاخص اطمینان مصرفکننده در سطح ۷۰ باقی مانده و نشاندهنده محافظهکاری خانوارها است.
بازار سهام: شاخصهای S&P 500 و Nasdaq به دلیل انتظار برای تصمیمات فدرال رزرو و گزارشهای مالی شرکتهای فناوری با نوسان محدود (در بازه ±۱ درصد) حرکت میکنند. سرمایهگذاران به دلیل عدم اطمینان ژئوپلیتیکی و تجاری محتاط هستند.
بازار اوراق: بازده اوراق خزانه ۱۰ساله در حدود ۴.۲ درصد ثابت میماند، که نشاندهنده انتظارات تورمی پایدار است.
رمزارزها: بیتکوین (در محدوده ۵۵,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ دلار) و اتریوم (در محدوده ۲,۴۰۰ تا ۲,۶۰۰ دلار) با خوشبینی به کاهش نرخ بهره و احتمال تصویب ETFهای جدید رمزارزی در آمریکا نوسان مثبت دارند، اما همچنان به مقررات حساساند.
چشمانداز: تصمیمات فدرال رزرو و تنشهای تجاری با چین (بهویژه در حوزه فناوری) مهمترین عوامل تأثیرگذار بر اقتصاد آمریکا در این هفته هستند.
اتحادیه اروپا
اقتصاد کلان: دادههای تولید صنعتی آلمان (افت ۱.۹ درصدی) و سایر اقتصادهای بزرگ مانند فرانسه و ایتالیا، تداوم رکود اقتصادی را تأیید میکنند. شاخص اطمینان اقتصادی ZEW در حدود ۳۴.۷ نشاندهنده بدبینی نسبت به رشد است.
بازار سهام: بورسهای فرانکفورت (DAX) و پاریس (CAC 40) تحت فشار هزینههای بالای انرژی و رقابت در صنایع خودروسازی (بهویژه با خودروهای برقی چینی) قرار دارند و احتمال کاهش ۰.۵ تا ۱ درصدی وجود دارد.
ارز: یورو در برابر دلار (در محدوده ۱.۰۸ تا ۱.۱۰) ضعیف باقی میماند، به دلیل تفاوت در سیاستهای پولی فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا (ECB).
تأثیر نشست شانگهای: تقویت همکاریهای انرژی بین روسیه، چین و هند، بهویژه در تأمین گاز و نفت، موقعیت اروپا را در بازار انرژی تضعیف میکند، زیرا اروپا همچنان به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه است.
چشمانداز: اروپا با چالشهای انرژی، کاهش تقاضای صادراتی و فشارهای تورمی مواجه است. تلاشها برای تنوعبخشی به منابع انرژی (مانند LNG و تجدیدپذیرها) ادامه دارد، اما پیشرفت کند است.
چین
اقتصاد کلان: دولت چین بستههای محرک جدید (بیش از ۳۰۰ میلیارد یوان) برای حمایت از بخشهای مسکن، زیرساخت و فناوری سبز معرفی میکند. رشد اقتصادی در حدود ۴.۸ درصد پیشبینی میشود، اما چالشهای بدهیهای محلی و تقاضای داخلی ضعیف ادامه دارد.
بازار سهام: شاخص بورس شانگهای با حمایتهای دولتی و تزریق نقدینگی در مسیر صعود ملایم (۰.۳ تا ۰.۷ درصد) قرار دارد.
یوآن: یوآن تحت فشار خروج سرمایه و تنشهای تجاری با غرب است، اما توافقات SCO، بهویژه در تجارت منطقهای، تقاضا برای یوآن را تقویت میکند.
نوآوری مالی: یوآن دیجیتال بهعنوان ابزار کلیدی در قراردادهای تجاری SCO (مانند تجارت نفت با ایران و روسیه) بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و چین تلاش میکند وابستگی به دلار را کاهش دهد.
چشمانداز: چین با استفاده از SCO و سیاستهای محرک داخلی، موقعیت خود را بهعنوان رهبر اقتصادی منطقه تقویت میکند، اما تنشهای تجاری با آمریکا و اروپا همچنان ریسک ایجاد میکند.
هند
اقتصاد کلان: رشد اقتصادی بالا (۷.۸ درصد در سهماهه دوم ۲۰۲۵) ادامه دارد، با جذب سرمایهگذاری خارجی در بخشهای فناوری، تولید و انرژیهای تجدیدپذیر.
بازار سهام: شاخص Sensex با افزایش اخیر ۰.۴۴ درصدی در موقعیت صعودی قرار دارد و انتظار رشد ۰.۵ تا ۱ درصدی وجود دارد.
روپیه: روپیه به دلیل ورود سرمایه خارجی و سیاستهای پولی مناسب بانک مرکزی هند در برابر دلار تقویت میشود (در محدوده ۸۲ تا ۸۳ روپیه به ازای دلار).
تأثیر نشست شانگهای: هند از SCO برای تقویت همکاریهای انرژی (مانند خطوط لوله گاز با آسیای مرکزی) و پروژههای زیرساختی استفاده میکند، اما تلاش میکند تعادل تجاری با چین را حفظ کند.
چشمانداز: هند با رشد قوی و موقعیت استراتژیک در SCO، بهعنوان مقصد جذاب سرمایهگذاری خارجی باقی میماند، اما باید تنشهای منطقهای را مدیریت کند.
خاورمیانه
بازار انرژی: قیمت نفت خام تحت تأثیر تقاضای ضعیفتر چین و سیاستهای اوپک+ برای حفظ تولید نوسان 5 دلاری خواهد داشت.
بازارهای مالی: بورسهای حوزه خلیج فارس (مانند بورس سعودی و دبی) به تحولات نفتی وابستهاند و احتمال نوسان ۱ تا ۲ درصدی دارند.
تأثیر نشست شانگهای: هماهنگی انرژی بین روسیه، ایران و چین، بهویژه در قراردادهای بلندمدت نفت و گاز، پیام کلیدی نشست SCO است و میتواند نفوذ این کشورها را در بازار انرژی تقویت کند.
چشمانداز: خاورمیانه همچنان بهعنوان مرکز انرژی جهانی عمل میکند، اما کاهش تقاضای جهانی و گذار به انرژیهای پاک فشارهایی را بر اقتصادهای نفتمحور وارد میکند.
ایران
سیاست و دیپلماسی: مذاکرات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جریان است و با نزدیک شدن به انقضای برجام (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) و فعالسازی مکانیسم snapback توسط اروپا، فضای انتظاری در اقتصاد حاکم است. شایعات درباره توافق موقت برای کاهش تنشها ادامه دارد.
بورس تهران: بازار سهام با احتیاط عمل میکند، اما افزایش ۲.۱۶ درصدی اخیر با امید به نتایج مثبت مذاکرات و SCO دیده میشود. صنایع فلزی و پتروشیمی از توافقات تجاری SCO حمایت میگیرند.
بازار ارز: نوسانات ریالی بالا است (دلار در محدوده ۶۰,۰۰۰ تا ۶۵,۰۰۰ تومان). اخبار مثبت مذاکرات میتواند نرخ ارز را موقتاً تثبیت کند، اما در صورت شکست مذاکرات، فشار صعودی تشدید میشود.
شانگهای: ایران از نشست SCO برای تقویت روابط اقتصادی با چین، روسیه و هند، بهویژه در صادرات نفت و دور زدن تحریمها، استفاده میکند. قراردادهای جدید تجاری و بانکی با یوآن دیجیتال در دستور کار است.
چشمانداز: ایران در موقعیت حساسی قرار دارد؛ موفقیت در مذاکرات و SCO میتواند فرصتهای اقتصادی ایجاد کند، اما ریسکهای سیاسی و تحریمها همچنان چالش اصلی هستند.
تهیه شده در مرکز شتاب تبریز- TAC